Ιδιωτικά Πανεπιστήμια: Απειλή ή πρόκληση για τη Νομική Κομοτηνής;

Όσοι είχαμε την τύχη να φοιτήσουμε στη Νομική Σχολή Κομοτηνής γνωρίζουμε καλά τι σημαίνει να σπουδάζεις σε ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον υψηλού επιπέδου, σε μια ακριτική πόλη με ξεχωριστή σημασία για τη χώρα. Η Νομική Κομοτηνής δεν είναι μόνο χώρος επιστημονικής κατάρτισης· είναι και θεσμικό ανάχωμα που ενισχύει τον δεσμό της Πολιτείας με την κρίσιμη για τα εθνικά συμφέροντα περιοχή της Θράκης. Η ύπαρξή της εκεί συνιστά ζήτημα μείζονος εθνικής σημασίας, είναι ταυτόχρονα ένας φάρος πολιτισμού και μία έμπρακτη ενίσχυση -πληθυσμιακή και οικονομική- της περιοχής.

Η πρόσφατη αδειοδότηση τεσσάρων Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, τρία εκ των οποίων προβλέπουν τη λειτουργία Νομικών Σχολών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, δε μπορεί να μην δημιουργεί εύλογες ανησυχίες για την επίδραση που θα έχει στη Σχολή της Κομοτηνής. 

Προσωπικά, έχω απόλυτη εμπιστοσύνη ότι η Νομική Σχολή Κομοτηνής θα σταθεί επάξια απέναντι στον ανταγωνισμό. Το υψηλό ακαδημαϊκό της επίπεδο είναι αδιαμφισβήτητο, θεμελιωμένο αφενός στην επιστημονική καταξίωση του διδακτικού της προσωπικού και αφετέρου στον ζήλο και την αφοσίωση των φοιτητών της. Γνωρίζω καλά πως όποιος επιλέγει να σπουδάσει στην Κομοτηνή, δεν μετανιώνει ποτέ για την απόφασή του. Δεν θα αντάλλασσα με τίποτα τα φοιτητικά μου χρόνια εκεί και ενθαρρύνω κάθε νέο φοιτητή να ακολουθήσει χωρίς δισταγμό αυτόν τον δρόμο.

Εύλογες ανησυχίες όμως δεν υπάρχουν μόνο για τον ανταγωνισμό που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η Νομική Κομοτηνής, αλλά και για το επίπεδο σπουδών που θα προσφέρουν τα νέα αυτά ιδρύματα. Η αρχική εικόνα των προγραμμάτων σπουδών, όπως έχει καταγραφεί και από το ΔΣ του ΔΣΑ, αναδεικνύει σοβαρές ελλείψεις νομικής πληρότητας, οι οποίες κινδυνεύουν να οδηγήσουν σε μια γενιά αποφοίτων χωρίς τις απαραίτητες γνώσεις για την υπεύθυνη άσκηση του δικηγορικού λειτουργήματος.

Η Ελλάδα δεν έχει ανάγκη από περισσότερους νομικούς με ανεπαρκείς γνώσεις· έχει ανάγκη από καλά καταρτισμένους νέους επιστήμονες, ικανούς να στηρίξουν την απονομή της Δικαιοσύνης. Η μαζική «παραγωγή» πτυχιούχων χαμηλών προδιαγραφών θα επιβαρύνει το ήδη οξύ πρόβλημα της πτώσης του επιστημονικού επιπέδου των δικηγόρων. Μόνο την τελευταία δεκαετία, ο αριθμός των δικηγόρων στην Αθήνα αυξήθηκε κατά περίπου 3.000, την ώρα που ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται. Το αποτέλεσμα είναι ήδη ορατό: πτώση του επιπέδου των δικηγορικών υπηρεσιών, που οδηγεί σε συμπιεσμένες αμοιβές, επισφαλείς συνθήκες απασχόλησης, δικηγόρους που δε μπορούν να επιβιώσουν αξιοπρεπώς.

Η απάντηση στο πρόβλημα δεν μπορεί να είναι η αδράνεια. Οι Δικηγορικοί Σύλλογοι οφείλουν να διασφαλίσουν με σοβαρότητα την αυτορρύθμιση του επαγγέλματος. Οι εξετάσεις των ασκουμένων δεν πρέπει να αποτελούν τυπική διαδικασία, αλλά ουσιαστικό μηχανισμό αξιολόγησης των γνώσεων και δεξιοτήτων του νέου δικηγόρου. Με δοκιμασίες που συνδέονται με την δικηγορική πράξη, με αντικειμενικά και αξιοκρατικά κριτήρια, και με έμφαση στον τομέα εξειδίκευσης του υποψηφίου. Ένα τέτοιο πλαίσιο θα αναβαθμίσει το κύρος του επαγγέλματος, και θα αποτρέψει τη δημιουργία μιας κοινωνικά υποβαθμισμένης δικηγορικής τάξης που θα παρέχουν νομικές υπηρεσίες στο κράτος και στους πολίτες.

Η Πολιτεία, παράλληλα, έχει χρέος να ενισχύσει τη Νομική Κομοτηνής. Με κίνητρα για τους φοιτητές (στέγαση, μετακίνηση, κόστος ζωής), με επενδύσεις στις υποδομές της Σχολής, με διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης σε ευκαιρίες και παροχές. Δεν είναι αποδεκτό οι νέες ιδιωτικές σχολές να εμφανίζονται ως ελκυστικότερες επιλογές μόνο και μόνο επειδή εκμηδενίζουν τη χιλιομετρική απόσταση και διαθέτουν πιο σύγχρονες παροχές έναντι υψηλών διδάκτρων.

Προσωπικά, αισθάνομαι ιδιαίτερη συγκίνηση όταν αναλογίζομαι τα φοιτητικά μου χρόνια στην Κομοτηνή. Χρόνια που συνδυάστηκαν με επιστημονική πρόοδο, ανθρώπινες σχέσεις και μια καθημερινότητα που σε διδάσκει τι σημαίνει να ζεις και να δημιουργείς σε μια πόλη με μοναδικό χαρακτήρα. Η διαφύλαξη της Νομικής Κομοτηνής δεν είναι μόνο υποχρέωση της Πολιτείας· είναι χρέος όλων μας. Για να παραμείνει η Σχολή αυτή ζωντανή, ισχυρή και ικανή να συνεχίσει να παράγει επιστήμονες υψηλού επιπέδου, όπως το πράττει αδιάλειπτα από την ίδρυσή της.

Η συζήτηση που ανοίγει με τα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι μεγάλη. Και βρισκόμαστε στα πρώτα βήματα, θα μας απασχολήσει πολύ στο μέλλον. Όμως το βασικό είναι ένα: Να προστατευθεί η ποιότητα των νομικών σπουδών σε όλα τα πανεπιστήμια, να ενισχυθεί ειδικώς η Νομική Κομοτηνής και να διασφαλιστεί ότι η σύγχρονη δικηγορία θα έχει τους λειτουργούς, το κύρος και τις συνθήκες που αξίζουν στο ρόλο της.